ارزیابی ساختار فضایی شهرهای میانه اندام با تاکید بر دسترسی (نمونه مورد مطالعه : شهر بابل)

رشد سریع شهرها و جمعیت شهرنشین به ویژه بعد از انقلاب صنعتی، مشکلات متعددی از جمله مهاجرت های روز افزون روستا- شهری، ساخت و سازهای بی رویه و بی ضابطه، اسراف در استفاده از زمین، گسترش شهر به سمت اراضی کشاورزی اطراف، توزیع و جانمایی نامتعادل کاربری ها در شهر، فقدان تسهیلات و خدمات شهری کافی و دسترسی آسان به آنها، استفاده گسترده از وسایل نقلیه شخصی در سفرهای درون شهری و در نهایت هزینه های بالای زیست محیطی اقتصادی و اجتماعی و روانی را در پی داشته است. در واقع بسیاری از این مسائل نتیجه بی توجهی به عناصر و اجزای اصلی ساختار فضایی شهر و نحوه سازمان یابی آنها در محیط است. بین ویژگی های فضایی، کالبدی و ساختاری یک شهر و کیفیت های عملکردی، اجتماعی – اقتصادی و یا تنگناها و مشکلات آن، ارتباط متقابل روشنی وجود دارد. همانطور که گفته شد عمده ترین اثر رشد سریع شهرنشینی و شهرها، به هم خوردن نظام توزیع خدمات و نارسایی سیستم های خدماتی شهرها و دسترسی سخت شهروندان به آنها است. به این ترتیب امروزه توجه به ساختار فضایی شهرها و مکانیابی مراکز خدمات رسانی و نحوه آرایش فضایی آنها در سطوح شهری در برنامه ریزی شهری از اهمیت زیادی برخوردار می باشد و برنامه ریزان با تخصیص زمین به کاربری های مورد نیاز در شهرها و مکان گزینی مناسب آنها در کالبد شهر، کمک موثری به تامین رفاه و آسایش شهرنشینان کرده و ضمن کمک به تحقق عدالت اجتماعی، امکان زیست بهتری را در شهرها فراهم می نماید. در این میان شهر بابل به عنوان شهری میانه اندام، هرچند معضلات کلانشهرها را ندارد، ولی از قاعده مذکور مستثنی نیست. از اینرو تحقیق حاضر تلاش دارد تا بعد از مدلسازی ساختار فضایی شهر بابل، وضعیت و سهولت دسترسی ها و سفرهای درون شهری را تحت تاثیر ساختار فضایی شهر بررسی نماید. روش این تحقیق کاربردی، از نوع توصیفی و تحلیلی می باشد. جهت ارزیابی ساختار فضایی و وضعیت دسترسی ها در شهر بابل از ترکیبی از روش های تکنیکی و آماری مبتنی بر اسناد و مدارک موجود و برداشت های میدانی استفاده شده است. نتایج حاصل از بررسی ها مبین ساختار فضایی قطبی نشده و نسبتاً چند مرکزی شهر بابل و وضعیت نسبتاً مطلوب دسترسی ها تحت تاثیر ساختار فضایی شهر می باشد.